Yeni virüs Çin'de 4014 vakada görüldü! Chikungunya virüsü nedir?

Yetkililer, vakaların yaklaşık %90’ının Foşan’ın Shunde bölgesinde yoğunlaştığını bildirirken, hastanelerde sivrisinek ısırıklarından korunmak amacıyla hastalar cibinlikler altında izole ediliyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), bu virüsün küresel çapta yayılma riskine dikkat çekerek ülkeleri acil önlem almaya çağırdı. Peki, Chikungunya virüsü nedir, nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir ve öldürücü müdür? İşte tüm detaylar…

Chikungunya Virüsü Nedir? 

Chikungunya virüsü (CHIKV), Togaviridae ailesine ait bir RNA virüsüdür ve yüksek ateş ile şiddetli eklem ağrılarıyla kendini gösteren akut ateşli hastalığa yol açar. İlk olarak 1952’de Tanzanya’da tanımlanan virüsün ismi, yerel Kimakonde dilinde “çarpık durmak” ya da “iki büklüm yapmak” anlamına gelir. Bu isim, virüsün neden olduğu eklem ağrıları nedeniyle hastaların zor hareket etmesinden gelir.

Chikungunya virüsü özellikle tropikal ve subtropikal iklimlerde yaygındır ve Afrika, Asya, Avrupa, Hindistan, Pasifik Adaları ile son yıllarda Amerika kıtasında da salgınlara neden olmuştur.

Chikungunya Virüsü Nasıl Bulaşır? 

Chikungunya virüsü, başta Aedes aegypti ve Aedes albopictus türü sivrisinekler aracılığıyla bulaşır. Bu sivrisinekler gündüz ve gece aktif olup, aynı zamanda Zika ve Dang humması gibi hastalıkları da taşıyabilir. Virüsün bulaşma mekanizması şu şekildedir:

• Sivrisinek Isırığı: Enfekte sivrisinek virüsü insanlara kan yoluyla bulaştırır. Virüs, enfekte kişinin kanında ilk haftada (viremi dönemi) bulunur. Bu dönemde başka bir sivrisinek ısırırsa virüsü alır ve diğer insanlara yayar.

• Anneden Bebeğe Bulaş: Nadir durumlarda doğum sırasında anneden yenidoğana geçebilir.

• Kan Nakli: Teorik olarak enfekte kan yoluyla bulaşma riski vardır ancak kesin kanıtlanmamıştır.

• Doğrudan İnsandan İnsana Bulaş: Chikungunya virüsünde böyle bir bulaşma yolu yoktur.

Türkiye’de ise yurt dışı kaynaklı nadir vakalar görülmüş olup, yerel bulaşma henüz rapor edilmemiştir.

Chikungunya Virüsünün Belirtileri Nelerdir? 

Chikungunya virüsü enfeksiyonu genellikle sivrisinek ısırığını takiben 3-7 gün içinde belirtiler gösterir. En sık görülen semptomlar:

• Ani Yüksek Ateş

• Şiddetli ve Simetrik Eklem Ağrısı (özellikle el ve ayak küçük eklemlerinde)

• Kas ve Baş Ağrıları

• Ciltte Kızarıklık ve Döküntü

• Eklem Şişliği

• Yorgunluk ve Halsizlik

Semptomlar genellikle 1 hafta içinde hafifler; ancak eklem ağrıları bazı vakalarda kronikleşerek aylarca hatta yıllarca sürebilir.

Chikungunya Virüsü Öldürücü mü? – Hastalığın Riskleri ve Komplikasyonları

Chikungunya hastalığı çoğunlukla ölümcül olmamakla birlikte, ciddi eklem ağrıları nedeniyle yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürür. Ölüm oranı yaklaşık 1000’de 1 olarak tahmin edilmektedir. Riskli gruplar şunlardır:

• Yeni doğan bebekler (doğum sırasında enfekte olanlar)

• 65 yaş üstü yaşlılar

• Kronik hastalığı olanlar (kalp hastalığı, diyabet, yüksek tansiyon vb.)

Nadiren nörolojik komplikasyonlar, meningoensefalit gibi ciddi tablolar görülebilir.

Chikungunya Virüsünden Korunma ve Tedavi Yöntemleri – Etkili Önlemler ve Destekleyici Tedavi

Chikungunya virüsüne karşı henüz spesifik antiviral ilaç veya yaygın kullanılan onaylanmış bir aşı yoktur. Tedavi, semptomları hafifletmeye yöneliktir:

• Ateş ve ağrı için parasetamol ve NSAID’ler (aspirinden kaçınılmalı)

• Bol sıvı alımı ve dinlenme

• Kronik eklem ağrılarında fizyoterapi ve destekleyici tedavi

Korunma

DSÖ ve sağlık otoriteleri tarafından önerilen korunma yöntemleri:

• Sivrisinek kovucularını düzenli kullanmak

• Uzun kollu giysiler giymek

• Ev ve iş yerlerinde sineklik ve klima kullanımı

• Gece dışarıda kalındığında cibinlik altında uyumak

• Sivrisinek üremesini engellemek için durgun su birikintilerini temizlemek

• Salgın bölgelere seyahat edeceklerin dikkatli olması, hamile ve kronik hastaların doktorlarına danışması

DSÖ’ye göre şu anda iki adet onaylanmış Chikungunya aşısı geliştirilmekte olup, salgınların kontrolünde umut vadetmektedir.